I. Nguyên nhân khiến trẻ không nghe lời

Trước khi tìm hiểu về cách dạy trẻ khi không nghe lời, ba mẹ nên tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến việc trẻ bướng bỉnh, không vâng lời người lớn. Dưới đây là một vài nguyên nhân phổ biến ở trẻ:

1. Khủng hoảng tâm lý lứa tuổi ở trẻ

Theo nhà tâm lý học Jean Piaget (1896 - 1980) - người đưa ra Lý thuyết Phát triển Nhận thức đã chỉ ra rằng: trẻ trong giai đoạn 7 - 12 tuổi thường dễ bị khủng hoảng tâm lý và có khuynh hướng thích bộc lộ tính cách của mình. Biểu hiện của trẻ trong giai đoạn này là thường ra sức để giải thích đúng - sai, do đó, việc trẻ cố phản đối và không nghe lời phụ huynh xuất phát từ việc trẻ nhận thấy sự mâu thuẫn trong vấn đề nhưng chưa biết cách làm rõ ý nghĩa với người lớn.

Mặc khác, phụ huynh thường ít giải thích với trẻ tại sao lại làm cái này, tại sao lại làm cái kia cũng như rất ít khi giúp trẻ biết cách làm quen với những sự thay đổi mới. Ví dụ như việc trẻ chuyển từ cấp mầm non lên tiểu học. Vì thế, để giúp trẻ vượt qua được những thay đổi tâm lý ở từng giai đoạn, ba mẹ nên có động thái đảm bảo sự cân bằng trong sinh hoạt cho trẻ, giải thích mọi thứ trước khi yêu cầu trẻ làm một việc nào đó.

Ngoài ra, phụ huynh cũng nên yên tâm một điều rằng, khủng hoảng lứa tuổi diễn ra ở hầu hết mọi đứa trẻ và chúng sẽ nhanh chóng biến mất khi ba mẹ giúp trẻ có những nhận thức đúng đắn trong mọi trường hợp.

2. Cách giáo dục từ phía gia đình

Giáo dục từ phía gia đình là một những nguyên nhân khiến trẻ không nghe lời

Mặc dù gia đình là cái nôi của giáo dục trẻ, nhưng đâu đó nguyên nhân trẻ không nghe lời còn xuất phát từ việc phụ huynh nuôi dạy trẻ sai cách như:

- Ông bà, cha mẹ quá nuông chiều trẻ, khiến trẻ hình thành thói quen ăn vạ

- Mỗi người trong gia đình đều dạy trẻ theo một cách riêng, không có sự thống nhất. Điển hình như việc ba đang muốn đưa ra nguyên tắc với trẻ, nhưng mẹ lại bênh vực, khiến trẻ sinh tâm lý ỷ lại.

- Tạo áp lực cho trẻ, mong muốn trẻ thực hiện mọi yêu cầu từ người lớn nhưng không để tâm đến cảm xúc của trẻ

- Ba mẹ không trở thành tấm gương tốt cho con

3. Trẻ không hiểu ý ba mẹ

Ba mẹ sử dụng ngôn từ của người lớn và giải thích quá nhiều với một tâm hồn còn non nớt, khiến trẻ khó hiểu vì chưa đủ nhận thức và trải nghiệm để nhìn nhận vấn đề phức tạp. Việc tiếp nhận quá nhiều thông tin sẽ khiến não bộ của trẻ không xử lý kịp nên thường dẫn đến hành động trẻ phớt lờ lời nói của ba mẹ. Do đó, ba mẹ nên cố gắng giải thích một vấn đề cho trẻ ngắn gọn, sử dụng ngôn từ đơn giản để đảm bảo trẻ có thể hiểu được những gì mình nói và thực hiện theo.

4. Trẻ không muốn thực hiện yêu cầu của ba mẹ

Trong giai đoạn mầm non trở lên, trẻ dần hình thành những nhu cầu và mong muốn riêng của bản thân, trẻ bắt đầu biết thích hoặc không thích điều gì đó. Vì vậy, đôi khi trẻ không nghe lời ba mẹ là do trẻ có những mong muốn khác chứ không phải trẻ thể hiện sự ương bướng. Ví dụ: ba mẹ bắt trẻ về nhà khi con đang chơi đùa với bạn bè, lúc này trẻ sẽ phớt lờ với lời nói vì trẻ có nhu cầu chơi với bạn hơn.

Trong những trường hợp này, ba mẹ nên nhẹ nhàng thừa nhận những cảm xúc, mong mỏi của trẻ và kiên trì giải thích cho trẻ hiểu vì sao làm theo lời người lớn sẽ tốt hơn.

II. 17 cách dạy trẻ khi không nghe lời

1. Những điều trẻ nên/không nên làm

Thông thường, phụ huynh Việt Nam thường dạy trẻ bằng cách nói những điều trẻ không nên làm, ví dụ như: con không nên sờ tay vào vật đó, con không nên đi một mình ra đường… Với hàng tá những thứ không nên đó, nhưng lại hiếm có người nào giải thích cho trẻ nghe lý do tại sao không nên làm những điều này và điều gì trẻ nên làm trong từng trường hợp cụ thể.

Hơn nữa, việc dạy trẻ không nên làm gì đó sẽ khiến bộ não của trẻ xử lý thông tin gấp đôi với 2 vế: không nên - làm gì đó. Trong khi ba mẹ chỉ cần gợi ý những điều trẻ nên làm thì não bộ lúc này chỉ tiếp nhận 1 thông tin duy nhất là: làm gì đó.

Ví dụ:

- Thay vì nói “con không nên vứt đồ chơi khắp nhà”, bạn có thể nói rằng: “con bỏ đồ chơi vào thùng nhé”.

- Thay câu nói “con không được ra đường một mình” bằng cách nói: “con chỉ được chơi trong phòng khách thôi nhé”.

Một mẹo nhỏ để khuyến khích trẻ thực hiện hành động là hãy dành cho con lời cảm ơn mỗi khi trẻ thực hiện một hành động đúng đắn.

Hướng dẫn những điều trẻ nên và không nên làm

2. Quan sát và kiên trì với trẻ

Ba mẹ thường nhờ trẻ làm những việc lặt vặt như rót nước, lấy remote tivi… nhưng đôi lần lại bị trẻ phớt lờ dù đã yêu cầu con 5 lần 7 lượt. Trong những trường hợp này, thay vì tức giận, la trẻ thì ba mẹ nên bình tĩnh quan sát trẻ để đưa ra những lời gợi ý tích cực, chắc chắn trẻ sẽ nghe theo.

Ví dụ: thay vì quát trẻ “nhặt đồ chơi lên ngay cho mẹ!” thì ba mẹ nên kiên trì đưa ra gợi ý như: “đồ chơi của con rớt trên sàn rồi, giờ mình phải làm sao?”. Khi được hỏi, trẻ sẽ thích đi tìm câu trả lời hơn để thỏa mãn bộ óc tò mò của mình. Mặt khác, khi được hỏi trẻ sẽ có cảm giác ba mẹ tin tưởng mình và cảm thấy thật “quyền lực” khi được thực hiện nhiệm vụ ba mẹ mong muốn.

3. Đặt ra nguyên tắc và hình phạt rõ ràng

Một trong những cách dạy trẻ khi không nghe lời là đặt ra những quy tắc và hình phạt rõ ràng với trẻ ngay từ đầu như: các mốc thời gian ăn uống, vui chơi trong ngày của trẻ… nếu không thực hiện được sẽ đi kèm những hình phạt tương ứng như thế nào.

Ví dụ, nếu trẻ không dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi thì hình phạt sẽ là không được chơi vào ngày hôm sau. Lúc này trẻ sẽ nhận thức được việc có được chơi vào lần tới hay không phụ thuộc vào hiện tại, do đó trẻ sẽ chọn điều tích cực để làm.

Một lưu ý nhỏ khi ba mẹ sử dụng hình thức này là hình phạt sẽ tùy thuộc vào đặc trưng riêng của từng trẻ, vì đôi khi hình phạt có hiệu quả với trẻ này nhưng không hiệu quả với trẻ khác. Hãy lựa chọn hình thức nào có tính quan trọng với trẻ sẽ giúp trẻ nghe lời ba mẹ.

4. Đọc sách cho trẻ mỗi tối

Thoáng nghe thì có vẻ không liên quan nhưng ở những nước phát triển như Mỹ, Nhật… ba mẹ thường dành buổi tối trước khi ngủ để đọc sách, kể chuyện cho trẻ nghe để giúp con hình dung được thế giới quan thông qua hình ảnh, màu sắc trong sách.

Hơn nữa, những câu chuyện tuổi thơ còn góp phần hình thành tính cách của trẻ ví dụ như những trẻ thích siêu nhân thường là những đứa bé dũng cảm, kiên định. Thông qua những câu chuyện, ba mẹ có thể mượn lời nhân vật để khuyên bảo trẻ, giúp trẻ phát triển nhân cách và nhận thức một cách đúng đắn. Ngoài ra, lợi ích khác từ việc đọc sách kết hợp với chỉ tay vào từng chữ trong lúc đọc sẽ giúp trẻ bắt đầu có khái niệm về chữ cái và cách liên kết cấu tạo chữ, sau này vào lớp 1 cũng dễ dàng hơn ở môn tiếng Việt.

Ba mẹ nên cùng trẻ đọc sách mỗi ngày

5. Chơi các trò chơi nhập vai với trẻ

Đã có kể chuyện thì không thể thiếu những trò chơi nhập vai để trẻ thỏa sức hóa thân thành những nhân vật mà mình yêu thích. Với trí tưởng tượng phong phú, trò chơi này sẽ giúp trẻ mở ra một thế giới muôn màu, tạo cơ hội gắn kết tình cảm gia đình. Bên cạnh đó, trò chơi nhập vai còn đòi hỏi trẻ phải bắt chước các hành động của nhân vật, đây là cách để kết hợp sự tưởng tượng với thực tế, thông qua đó, ba mẹ có thể hướng dẫn trẻ tập làm một số việc vừa sức của các con.

Một số gợi ý để ba mẹ tổ chức trò chơi nhập vai cho trẻ:

- Hóa thân làm master chef trong bếp cùng ba mẹ, dạy trẻ nấu ăn với những bước cơ bản

- Tổ chức tiệc trà với thú nhồi bông giúp trẻ biết cách sắp xếp mọi thứ gọn gàng, ngăn nắp

- Chơi đồ hàng cùng ba mẹ, hướng dẫn những khái niệm tài chính cho trẻ

- Book phòng thông qua điện thoại giúp trẻ học kỹ năng giao tiếp hiệu quả

- Đóng vai làm bác sĩ, kỹ sư… để trẻ có khái niệm về các ngành nghề trong xã hội

6. Lời nói cần đi đôi với thực tế

Nếu ba mẹ thường xuyên dùng những lời mang tính chất “ra lệnh” đối với trẻ như: “con mau dọn đồ chơi đi!” thì trẻ sẽ rất khó nắm bắt vấn đề do chưa hiểu mình phải bắt đầu từ đâu và tại sao phải nghe theo ba mẹ. Chính vì vậy, để lời nói có “hiệu lực” với trẻ, phụ huynh nên cùng con thực hiện các nhiệm vụ vài lần như: cùng trẻ xếp đồ chơi lên kệ, xếp lại gối sau khi ngủ cho ngay ngắn, hướng dẫn trẻ tuần tự các bước để hoàn thành công việc, song song đó là giải thích cho trẻ hiểu vì sao cần phải làm những việc này.

Lời nói đi đôi với hành động của ba mẹ sẽ mang tính thuyết phục trẻ nhiều hơn, lần sau nếu muốn yêu cầu trẻ thực hiện điều gì bạn chỉ cần nói: “con giúp bố cất đồ chơi lên kệ nhé”, “con giúp mẹ cất chăn gối vào tủ nhé”. Bằng những lời nói nhẹ nhàng và mang tính hướng dẫn trẻ cụ thể sẽ giúp các bé ngoan ngoãn hơn, vâng lời ba mẹ thực hiện nhiệm vụ được giao.

7. Nói ít nhưng mang tính hiệu quả với trẻ

Đối với mỗi đứa trẻ, tùy vào sự phát triển và mức độ nhận biết mà mỗi gia đình sẽ có cách nói chuyện với trẻ khác nhau. Nhưng sẽ có một vài nguyên tắc giao tiếp chung để các ông bố, bà mẹ cần lưu ý như:

- Đối với trẻ dưới 2 tuổi: khả năng ngôn ngữ chưa phát triển, ba mẹ nên giao tiếp với con chỉ từ 1 - 2 từ đơn giản như “papa”, “mẹ”....

- Đối với trẻ từ 3 tuổi trở lên: khả năng ngôn ngữ và tư duy bắt đầu phát triển, ba mẹ có thể sử dụng những câu nói ngắn gọn, đơn giản và dễ hiểu để giao tiếp với trẻ.

- Ba mẹ nên nói chậm và sử dụng từ ngữ ngắn gọn để hướng dẫn và dạy bảo trẻ, giúp trẻ dễ tiếp thu và hoàn thành nhiệm vụ hơn.

Dành thời gian trò chuyện và nhắc nhở trẻ

8. Khen ngợi con đúng lúc

Những lời khen dành cho trẻ khi con làm tốt một việc gì đó chính là phần thưởng to lớn đối với trẻ. Tuy nhiên, khái niệm “làm tốt” này phải xuất phát từ bản thân trẻ, nghĩa là trẻ cảm thấy “tốt” chứ không phải vì bị ép buộc làm. Để trẻ tự nguyện thực hiện một nhiệm vụ, ba mẹ cần khuyến khích, khơi gợi được sự hứng thú của trẻ bởi tinh thần thoải mái sẽ là động lực để trẻ hoàn thành tốt mọi thứ mà không cần ba mẹ nhắc nhở nhiều lần. Ngoài lời động viên, khen ngợi khi con làm tốt thì những phần quà như đồ chơi cho trẻ sẽ đóng vai trò to lớn trong việc dạy dỗ và là nguồn động lực cho trẻ nghe lời phụ huynh.

9. Hạn chế nói "không" với trẻ

Khi ba mẹ nói “không” với trẻ mà trẻ vẫn tỏ ra phớt lờ thì nguyên nhân chính là các con đã quá quen thuộc với câu nói này. Do đó, hãy hạn chế nói không với trẻ nhỏ khi bạn muốn dạy dỗ các con một điều gì. Ví dụ: thay vì quát trẻ “con không được ném bóng trong nhà” thì hãy nhẹ nhàng bảo với trẻ “ba mẹ và con cùng ra sân chơi ném bóng nhé!”. Những ngôn từ mang ý nghĩa tích cực sẽ dễ dàng khuyến khích trẻ thực hiện theo thay vì dùng những lời nói có tính tiêu cực, cản ngăn trẻ. Đặc biệt, đối với các bé có tính cách ương bướng thì việc ba mẹ càng ngăn cản sẽ tạo thành phản ứng ngược ở con.

Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn cũng có thể sử dụng những từ ngữ tích cực với con, sẽ có những trường hợp ba mẹ cần nói “không” một cách dứt khoát và nghiêm túc để bảo vệ an toàn cho trẻ, ví dụ như khi con thường tự ý chạy ra đường nghịch nghợm một mình.

10. Trở thành người bạn tâm lý của con

Một trong những cách dạy trẻ khi không nghe lời hiệu quả mà không cần dùng đòn roi được khuyến khích nhiều nhất là: trở thành người bạn của con!.

Để làm được điều này, điều kiện tiên quyết là ba mẹ không nên trò chuyện với con theo cách “người lớn - trẻ con”. Thay vào đó, phụ huynh nên đặt mình vào vị trí của con để hiểu lý do tại sao trẻ làm như vậy, sau đó hãy phân tích cho trẻ hiểu những hành động nào là nên và không nên làm, hậu quả sẽ như thế nào nếu làm sai.

Ngoài ra, để trở thành một người bạn thân của con, ba mẹ nên dành thời gian quan sát và tìm hiểu về những sở thích của trẻ. Hãy thử cùng trẻ chơi các trò chơi mà trẻ yêu thích, gợi ý những điều hữu ích để giúp trẻ hoàn thành trò chơi tốt hơn sẽ là cách giúp bạn gần hơn với trẻ. Nếu trẻ có những tài năng đặc biệt về hội họa, âm nhạc, mỹ thuật… thì đây sẽ là cơ hội tốt để ba mẹ khám phá và đầu tư đúng lúc giúp trẻ phát huy tối đa khả năng thiên bẩm của mình.

Ba mẹ đồng hành cùng trẻ trong mọi hoạt động của con

11. Lắng nghe trẻ trình bày ý kiến

Ba mẹ nên tạm quên suy nghĩ: trẻ con ăn chưa no, lo chưa tới không thể đóng góp ý kiến cho người lớn nên thường xuyên phớt lờ lời nói của trẻ. Hành động thường xuyên không chú ý lời trẻ nói sẽ khiến trẻ dễ bị tổn thương và có xu hướng trở nên bướng bỉnh để được người lớn quan tâm nhiều hơn. Vì thế, ba mẹ nên dành nhiều thời gian cho trẻ, kiên nhẫn lắng nghe những ý kiến, sự đóng góp của bé để hiểu con mình có tính cách như thế nào, có mong muốn, nguyện vọng gì…

Việc lắng nghe trẻ sẽ khiến các con cảm thấy được tôn trọng và là một thành viên trong gia đình với đầy đủ quyền một cách trọn vẹn. Sự lắng nghe càng sâu sắc, sẽ giúp bạn càng thấu hiểu và trở thành một người bạn đồng hành đáng tin cậy của trẻ.

12. Giải thích cho trẻ những việc cần làm và hệ lụy nếu không nghe lời

Trẻ nhỏ không nghe lời người lớn phần nhiều là do ba mẹ ít khi có thời gian và sự kiên nhẫn để giải thích cho trẻ hiểu những điều trẻ nên và không nên làm cũng như những hậu quả sẽ xảy ra nếu trẻ không nghe lời người lớn. Việc nuôi dạy trẻ đôi khi không chỉ dừng lại ở việc giữ trẻ trong vùng an toàn mà ba mẹ cần trao cho trẻ kinh nghiệm và kỹ năng sống cần thiết để trẻ có thể tự nhận thức hoặc tự bảo vệ trong những trường hợp tương tự.

Dành thời gian trò chuyện, trả lời mọi câu hỏi cũng như giải thích cho con hiểu các vấn đề là điều ba mẹ rất cần làm trong giai đoạn đầu, khi trẻ chưa đủ hiểu chuyện. Chỉ cần kiên nhẫn vượt qua được giai đoạn này, trẻ tích lũy đủ kinh nghiệm sẽ tự hiểu ra vấn đề, từ đó sẽ biết vâng lời người lớn.

13. Không nuông chiều thái quá

Những bố mẹ trẻ thường có xu hướng nuông chiều trẻ quá mức, đây cũng là căn bệnh phổ biến ở nhiều gia đình Việt Nam. Mặc dù sự chiều chuộng xuất phát từ tình yêu thương trẻ, nhưng nếu thường xuyên đáp ứng với những đòi hỏi vô lý của con, lâu dần sẽ hình thành tính thích đòi hỏi từ người khác. Nếu không được đáp ứng, trẻ sẽ trở nên bướng bỉnh, không chịu nghe lời người lớn, vì thế hãy “phòng bệnh hơn chữa bệnh” bằng cách dứt khoát nói không với những yêu cầu không hợp lý của trẻ.

Ví dụ như trẻ đòi mua xe mô hình điều khiển đắt tiền nhưng trẻ còn quá nhỏ để biết cách điều khiển. Trong những trường hợp như vậy, ba mẹ nên nói chuyện nghiêm túc với con và giải thích cho con hiểu lý do tại sao ba mẹ không thể mua cho con cũng như hướng trẻ sang những trò chơi phù hợp hơn để tâm trạng trẻ dịu lại.

Hướng dẫn trẻ những trò chơi tích cực, không nuông chiều thái quá

14. Cho con nhiều sự lựa chọn

Đối với một số bé có cá tính mạnh, ba mẹ sẽ rất khó yêu cầu con thực hiện một nhiệm vụ nào đó nếu như con thực sự không yêu thích. Vì thế, nếu muốn trẻ vâng lời người lớn, ba mẹ nên cân nhắc đưa ra nhiều lựa chọn để trẻ chọn một nhiệm vụ và thực hiện. Với cách này, con sẽ cảm giác được tôn trọng vì có thể tự mình đưa ra quyết định trong tầm kiểm soát.

Ví dụ: khi trẻ đang chơi tô màu, ba mẹ hãy gợi ý 2-3 màu sắc để trẻ lựa chọn tô cho chiếc lá hoặc ngôi nhà. Sau đó hãy hỏi trẻ lý do tại sao con lại lựa chọn màu sắc này thay vì màu sắc kia.

Một trường hợp khác như lúc ba mẹ đang thay quần áo cho trẻ nhưng trẻ lại phản kháng không hợp tác, ba mẹ nên nói với con “mẹ để con tự thay quần áo nhé”. Khi đưa cho trẻ sự lựa chọn giữa được thay quần áo và tự thân vận động, trẻ sẽ bắt đầu suy nghĩ và lựa chọn điều thật sự tốt cho trẻ. Có khi bạn sẽ nhận ra rằng trẻ có thể làm mọi việc một mình rất tốt mà không cần sự giúp đỡ của phụ huynh, tần suất trẻ bướng bỉnh và khó chịu cũng sẽ giảm dần khi con được trao cho quyền chọn lựa.

15. Không bắt ép trẻ làm điều trẻ không thích

Mỗi đứa trẻ đều có sở thích, nhu cầu và tâm tư nguyện vọng riêng, ba mẹ cần hiểu rõ tính cách của trẻ và tôn trọng con. Không nên quá nghiêm khắc hay áp đặt trẻ làm những điều mà con không thích, điều này dễ gây tâm lý sợ hãi và khiến trẻ không chịu nghe lời người lớn.

Hơn nữa, ba mẹ cũng không nên áp đặt suy nghĩ của mình lên trẻ trong mọi trường hợp, ví dụ như khi đang tranh cãi tính đúng - sai của vấn đề, ba mẹ nên giải thích cho trẻ hiểu, không nên khẳng định quan điểm của trẻ là sai hoàn toàn. Bởi vì điều này có thể khiến bé bị tổn thương và các con cũng không biết vì sao điều này lại sai hay điều kia lại đúng.

Để giáo dục trẻ phát triển tốt, ba mẹ nên cho trẻ cơ hội được trình bày quan điểm hay lựa chọn những điều mà con mong muốn trong giới hạn để giúp trẻ cảm nhận thế nào là sự tôn trọng. Và quan trọng hơn là khi được làm điều mình thích, trẻ sẽ bộc lộ hết khả năng thiên bẩm của mình, đây là cơ hội để ba mẹ khám phá “thiên thần bé bỏng” của mình.

16. Trở thành tấm gương để con noi theo

Trẻ con được ví von như tờ giấy trắng và hành động của trẻ chính là tấm gương phản chiếu của ba mẹ. Vì vậy, ba mẹ nên có trách nhiệm và trở thành tấm gương tốt cho con noi theo trong mọi trường hợp. Những quy định chung trong gia đình không chỉ dành riêng cho trẻ thực hiện mà ba mẹ cũng cần nghiêm túc thực hành để trở thành hình mẫu tốt nhất cho con.

Bên cạnh đó, người lớn cũng cần khắc phục những lỗi sai hay khuyết điểm hàng ngày để làm gương cho trẻ. Trong trường hợp, ba mẹ thường lặp đi lặp lại những lỗi sai không cho phép trong những nguyên tắc đặt ra sẽ rất khó dạy bảo trẻ khi con phạm những lỗi tương tự.

Mặt khác, khi ba mẹ cãi nhau, tốt nhất là không nên để trẻ nhìn thấy vì khi nóng giận người lớn thường có xu hướng nói những lời lẽ tiêu cực mang tính bộc phát. Điều này dễ khiến trẻ bị kích động hoặc bắt chước lời nói hay hành động của ba mẹ. Thay vào đó, ba mẹ nên thường xuyên làm tấm gương tốt và sử dụng những ngôn từ mang tính cảm thán để khen ngợi, đánh giá sự cố gắng của trẻ như:

- Thật tuyệt vời!, rất ấn tượng!, chúc mừng con!...

- Ba mẹ rất hạnh phúc vì con làm được một việc có ý nghĩa

- Ba mẹ đánh giá cao những gì con làm được

- Ba mẹ tin vào khả năng của con

- …

17. Không can thiệp vào cuộc chơi của trẻ trừ khi thật sự cần thiết

Ba mẹ để trẻ thỏa sức vui chơi

Trẻ con thường dễ phát sinh mâu thuẫn khi chơi cùng nhau, thay vì bênh vực hay chỉ trích trẻ, ba mẹ nên nhìn nhận vấn đề một cách khách quan và chỉ nên đứng bên ngoài quan sát cuộc chơi của trẻ. Hãy để trẻ tự giải quyết vấn đề và chỉ can thiệp khi thực sự cần thiết, nhẹ nhàng dạy bảo, phân tích cho trẻ đâu là đúng, đâu là sai để trẻ có kinh nghiệm giải quyết vấn đề tương tự.

Không can thiệp sâu vào những cuộc chơi của trẻ sẽ giúp trẻ có cơ hội hoàn thiện khả năng đối diện, ứng phó và xử lý các vấn đề. Tập cho trẻ những kỹ năng mềm cần thiết trong cuộc sống trong giai đoạn đầu đời là điều ba mẹ nên làm để rèn luyện tính tự lập cho con.

III. 07 bước giáo dục trẻ dành cho phụ huynh

Dưới đây là 07 bước giúp phụ huynh dễ dàng thực hiện 17 cách dạy trẻ khi không nghe lời:

Bước 1: Ba mẹ cần nghiêm túc

Nghiêm túc thực hiện những điều mình đã đặt ra với trẻ
Thực hiện những hình phạt một cách nghiêm túc để thể hiện sự uy nghiêm với trẻ

Bước 2: Giải thích hành vi của trẻ

Nói chuyện lại với trẻ về những hành vi nào là nên/không nên làm, hành vi nào là đúng/sai
Cảnh báo những hình phạt tương ứng nếu trẻ vi phạm

Bước 3: Cho trẻ không gian riêng

Dẫn trẻ đến một không gian riêng như thư viện, phòng ngủ của con để con có thời gian suy nghĩ về hành động của mình
Không gian riêng không nên có đồ chơi hay thiết bị di động để giúp trẻ dễ dàng tập trung hơn

Bước 4: Trò chuyện với trẻ

Để trẻ ngồi yên trên một chiếc ghế và ba mẹ ở ngang tầm mắt trẻ, bắt đầu kiên nhẫn trò chuyện, giải thích các hành vi của trẻ trong 1 tuần vừa qua hoặc trong khoảng thời gian nhất định do bố mẹ đặt ra. Sử dụng những từ ngữ đơn giản, dễ hiểu để trẻ cần phải rút kinh nghiệm ra sao và sửa đổi như thế nào để không phạm sai lầm lần nữa.

Bước 5: Dạy trẻ nói lời xin lỗi

Mỗi khi lầm lỗi và bị người lớn khiển trách, trẻ thường có xu hướng đâm ra chán nản, mệt mỏi. Ba mẹ nên đến bên trẻ hỏi về cảm nhận của con khi thực hiện những hành động sai trái, sau đó dạy trẻ nói lời xin lỗi chân thành khi làm sai một điều gì đó.

Dạy trẻ nói lời xin lỗi và cảm ơn chân thành

Bước 6: Ba mẹ đón nhận lời xin lỗi

Hãy trao cho con một cái ôm đầy tình cảm sau khi trẻ xin lỗi, dành cho trẻ lời khen vì con đã dũng cảm nhận lỗi của mình. Hãy để trẻ cảm nhận dù như thế nào đi nữa, tình yêu của ba mẹ luôn là chiếc chìa khóa mở cửa tâm hồn con, giúp con an tâm hơn và trẻ sẽ trở nên ngoan ngoãn.

Trên đây là những nguyên nhân và top 17 cách dạy trẻ khi không nghe lời hiệu quả mà không cần dùng đòn roi, ba mẹ có thể tham khảo để lựa chọn phương pháp nuôi dạy trẻ phù hợp để áp dụng. Ngoài sự dạy dỗ từ phía gia đình, nhà trường cũng là yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách của trẻ. Do đó, việc chọn lựa một ngôi trường phù hợp để nuôi dưỡng trẻ cũng là yếu tố rất cần được cân nhắc.

IV. Lựa chọn môi trường giáo dục tốt cho trẻ

Với sự phát triển của các trường quốc tế như hiện nay, trường quốc tế Việt Úc (VAS) với hơn 19 năm kinh nghiệm giảng dạy, được nhiều phụ huynh tin tưởng lựa chọn làm nơi ươm mầm ước mơ và tài năng cho trẻ.

Tại VAS, ngay từ bậc mầm non trẻ đã được xây dựng 04 kỹ năng chính, bao gồm:

Phát triển kỹ năng sống: Từ cấp Mầm non tại VAS, trẻ đã được rèn luyện những kỹ năng cơ bản trong cách ứng xử, chăm sóc bản thân, tự vệ, quản lý cảm xúc và kỹ năng giao tiếp… để hình thành phẩm chất và xây dựng tính tự lập, tự chủ trong sinh hoạt và học tập. Hơn nữa, khi trở về nhà, trẻ ngoan ngoãn và biết cách vâng lời hơn, biết phụ giúp ba mẹ và mọi người xung quanh.

Trẻ tham gia các hoạt động ngoại khóa phát triển kỹ năng sống tại VAS

Phát triển ngôn ngữ: làm quen với các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc và tiền viết ở cả hai ngôn ngữ Việt – Anh thông qua các trò chơi tương tác. VAS hiện là trường có thời lượng giảng dạy tiếng Anh học thuật nhiều nhất so với các trường dạy cùng chương trình song ngữ quốc tế tại TP. HCM. Trẻ Mầm non được học 10 - 20 tiết tiếng Anh mỗi tuần tùy độ tuổi với giáo viên bản xứ nhằm kích thích tối đa tốc độ phản xạ với ngôn ngữ và luyện ngữ âm tự nhiên.

Tư duy: Trẻ được tiếp xúc sớm với các khái niệm về Toán, Khoa học, Công nghệ thông tin và Truyền thông (ICT). Các bài học tại VAS được thiết kế dưới hình thức trò chơi, các thí nghiệm khoa học, tương tác với các thiết bị điện tử… để khơi gợi sự hứng thú, kích thích trí tò mò và tập trung vào sự phát triển tư duy của trẻ.

Phát triển năng khiếu và thể chất: VAS đảm bảo trẻ luôn dành thời gian rèn luyện thể chất mỗi ngày qua hoạt động tập thể dục buổi sáng, các trò chơi vận động với dụng cụ, các tiết học bơi, đạp xe, kéo co… để tăng sức bền, kích thích sự phát triển chiều cao và sự dẻo dai, cứng cáp. Bên cạnh đó, VAS thường xuyên tổ chức các hoạt động trau dồi năng khiếu về hội họa, âm nhạc và các cuộc thi phong phú hằng năm để trẻ cọ xát và phát triển tiềm năng như Cuộc thi Đánh vần Tiếng Anh “Spelling Bee”, Tìm kiếm tài năng nghệ thuật “VAS’s Got Talent”, hội thao “VAS Olympics”…

Trẻ phát triển thể chất thông qua bộ môn bơi lội tại VAS

Lớp học tại VAS chỉ từ 18-25 học sinh, được đảm trách bởi nhiều giáo viên và bảo mẫu giàu kinh nghiệm, yêu nghề giúp các em được chăm sóc, theo dõi sát sao trong mọi hoạt động nhưng vẫn giữ tinh thần chủ động, tự lập trong học tập và vui chơi.

Để tìm hiểu thêm về chương trình học và các cơ sở của VAS, Quý phụ huynh có thể tham khảo thông tin chi tiết tại: chamsocda.edu.vn - 0911 26 77 55.

>>> Xem thêm: Top 10 cách giúp hướng nghiệp cho học sinh THPT chọn đúng ngành nghề